|
Β΄ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
Ενέργεια 3.2β «Έρευνα »
Τα ερευνητικά έργα της Ενέργειας 3.2β «Έρευνα» συγχρηματοδοτήθηκαν από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης), Β΄ ΚΠΣ (Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 1997-2000). Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας ανέλαβε την εποπτεία σαράντα οκτώ ερευνητικών έργων στο πλαίσιο της παραπάνω Ενέργειας. Υπεύθυνος της Ενέργειας 3.2β ήταν ο Kαθηγητής Μιχάλης Κασσωτάκης και Χειριστής ο Δρ. Βασίλης Σβολόπουλος.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Χαράλαμπος Τσορμπατζούδης
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Εισαγωγή
Η παρούσα έρευνα είχε ως στόχο την εμπειρική προσέγγιση ορισμένων βασικών και επίκαιρων ερωτημάτων που ταλανίζουν τη σύγχρονη ελληνική εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, στην έρευνα έγινε προσπάθεια να μελετηθούν τρία επιμέρους ζητήματα:
α) η παρακίνηση των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης,
β) η αυξανόμενη τάση των εφήβων για βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές, και
γ) η δυνατότητα πρόβλεψης της ακαδημαϊκής επίδοσης.
Στο σχεδιασμό γίνεται προσπάθεια για την καταγραφή των βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών καθώς και άλλων μορφών αποκλίνουσας συμπεριφοράς που σχετίζονται με αυτές ή που τις συνοδεύουν (π.χ. χρήση ναρκωτικών), με σκοπό να δημιουργηθεί μελλοντικά το πλαίσιο για την αντιμετώπισή τους μέσα και έξω από το θεσμό του σχολείου. Επίσης στόχος είναι να παρασχεθούν ερευνητικά δεδομένα και η ανάλογη θεωρητική υποστήριξη σε ζητήματα που αφορούν,
α) τα κίνητρα των μαθητών/ τριών που επιθυμούν να εισαχθούν στη τριτοβάθμια εκπαίδευση και
β) τη δυνατότητα πρόβλεψης της επίδοσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από τις επιδόσεις που έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τέλος, η παρούσα έρευνα στοχεύει στην εξέταση της αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος παρακίνησης στο μάθημα φυσικής αγωγής, που υποστηρίζεται ότι αυξάνει την παρακίνηση για το μάθημα της φυσικής αγωγής και συμβάλλει σημαντικά στην εκπλήρωση των διδακτικών στόχων, όπως αυτοί έχουν διατυπωθεί στα αναλυτικά προγράμματα του σχολείου.
Μεθοδολογία
1) Πρόγραμμα τροποποίησης των κινήτρων
Δείγμα: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 210 μαθητές και 225 μαθήτριες γυμνασίου από σχολεία της περιοχής της Θεσσαλονίκης.
Ερωτηματολόγιο: Στην παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες κλίμακες:
α) Ερωτηματολόγιο Προσανατολισμού στη Μάθηση και τον Εαυτό στον Αθλητισμό (TEOSQ),
β) η υποκλίμακα της αντιλαμβανόμενης ικανότητας από την Κλίμακα Εσωτερικής Παρακίνησης,
γ) Κλίμακα Ακαδημαϊκής Παρακίνησης (AMS),
δ) Κλίμακα Αντίληψης του Περιβάλλοντος Μάθησης (PELES),
ε) Κλίμακα Άγχους στη Φυσική Αγωγή (ΚΑΦΑ),
στ) Ερωτηματολόγιο Αντίληψης Κλίματος Παρακίνησης στη Φυσική Αγωγή (LAPOPECQ) και
ζ) Υποκλίμακα της ευχαρίστησης- ενδιαφέροντος που ανήκει στην Κλίμακα Εσωτερικής Παρακίνησης.
Πειραματικός σχεδιασμός: Οι μαθητές /τριες του δείγματος χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την πειραματική και την ομάδα ελέγχου. Στην ομάδα ελέγχου ο καθηγητής φυσικής αγωγής εφάρμοσε το συνηθισμένο τρόπο διδασκαλίας, ενώ στην πειραματική ομάδα δίδασκε με βάση τις αρχές του προγράμματος TARGET. Επίσης οι καθηγητές φυσικής αγωγής δίδαξαν με το ίδιο πρόγραμμα δύο τεχνικές του κλασικού αθλητισμού, την τεχνική του τριπλούν και τον περιστροφικό παλμό στη σφαίρα για 10 εβδομάδες.
Διαδικασία: Οι μαθητές/ τριες του δείγματος συμπλήρωσαν τις κλίμακες κατά τη διάρκεια του μαθήματος φυσικής αγωγής στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Στο μέσο της σχολικής χρονιάς πραγματοποιήθηκε η διδασκαλία των δύο δεξιοτήτων. Μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας πραγματοποιήθηκε η τελική μέτρηση.
2) Καταγραφή των βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών στην εφηβική ηλικία
Δείγμα: Στην παρούσα έρευνα πήραν μέρος 744 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου από 12 έως 18 ετών, από διάφορα σχολεία της Βόρειας Ελλάδας.
Ερωτηματολόγιο: Με βάση το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποίησε η Μπεζέ (1998) στην έρευνά της διαμορφώθηκε ένα καινούριο για την καταγραφή επιθετικών συμπεριφορών μέσα και έξω από το πλαίσιο του σχολείου. Οι μαθητές/τριες του δείγματος συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο πριν την έναρξη της διδασκαλίας των μαθημάτων.
3) Κίνητρα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και πρόβλεψη της ακαδημαϊκής επίδοσης
Δείγμα: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 773 μαθητές/τριες Γ Λυκείου που συμμετείχαν στις εξετάσεις για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια. Όσον αφορά την πρόβλεψη της ακαδημαϊκής επίδοσης, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από 551 αρχεία απόφοιτων του Οικονομικού Τμήματος της Νομικής Σχολής και του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού.
Ερωτηματολόγια: Οι μαθητές του δείγματος συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο περιλάμβανε τις μεταβλητές της θεωρίας της σχεδιασμένης δράσης, της σημασίας του στόχου και την Κλίμακα Ακαδημαϊκών Κινήτρων.
Διαδικασία: Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε στους μαθητές λίγο πριν από τις πανελλαδικές εξετάσεις. Όσον αφορά την πρόβλεψη της ακαδημαϊκής επίδοσης, καταγράφηκαν ο βαθμός του απολυτηρίου Λυκείου, τα μόρια των εισαγωγικών εξετάσεων στο Πανεπιστήμιο, ο τελικός βαθμός Πτυχίου και, για την περίπτωση του ΤΕΦΑΑ, τα μόρια που συγκέντρωσαν οι υποψήφιοι στην εξέταση στα αθλήματα.
Αποτελέσματα - Συζήτηση: Όσον αφορά την παρακίνηση των μαθητών από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι στην ομάδα όπου εφαρμόστηκε το πρόγραμμα TARGET, η παρακίνηση των μαθητών δεν μειώθηκε, όπως συνέβη στην ομάδα ελέγχου, αλλά παρέμεινε σταθερή. Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν τη θετική επίδραση που έχουν στην παρακίνηση των μαθητών οι άξονες του προγράμματος. Συνεπώς, από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι ο καθηγητής φυσικής αγωγής μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα παρακίνησης προσανατολισμένο στην εσωτερική παρακίνηση και τη μάθηση αν:
α) δίνει επιλογές στους μαθητές σχετικά με τις διδασκόμενες δεξιότητες,
β) προσπαθεί να κάνει ελκυστικές και ενδιαφέρουσες τις διδασκόμενες δεξιότητες,
γ) παρέχει αυτονομία στους μαθητές,
δ) ενθαρρύνει την αλληλεπίδραση των μαθητών,
ε) χρησιμοποιεί την αναγνώριση και τις αμοιβές ως μέσο πληροφόρησης των μαθητών
στ) κάνει σαφή τα κριτήρια αξιολόγησης των μαθητών.
Όσον αφορά τη μελέτη των βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών από τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας προκύπτει ότι:
α) οι αποκλίνουσες συμπεριφορές (βία, επιθετικότητα, κλοπή κλπ) εμφανίζονται από τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου και η αντιμετώπιση τους πρέπει να έχει αφετηρία αυτές ακριβώς τις ηλικίες,
β) ο αριθμός των αποκλινουσών συμπεριφορών αυξάνεται σημαντικά στη μετεφηβική ηλικία,
γ) δεν εμφανίστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα και
δ) ο τόπος διαμονής επηρεάζει τη μορφή των αποκλινουσών συμπεριφορών που εκδηλώνουν οι έφηβοι.
Όσον αφορά τα κίνητρα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την πρόβλεψη της ακαδημαϊκής επίδοσης τα ευρήματα της παρούσας έρευνας έδειξαν:
α) ο βαθμός απολυτήριου του Λυκείου, τα μόρια εισαγωγής στο πανεπιστήμιο ή, στην περίπτωση του ΤΕΦΑΑ, τα μόρια στα αθλήματα δεν αποτελούν ισχυρή ένδειξη για την πρόβλεψη του βαθμού πτυχίου,
β) οι μαθητές πριν τις κατατακτήριες εξετάσεις διαβάζουν κατά μέσο όρο 4 ώρες την ημέρα,
γ) οι ώρες διαβάσματος επηρεάζονται σημαντικά από την σημαντικότητα του στόχου και
δ) η πιο σημαντική μεταβλητή για την εξήγηση των συνηθειών διαβάσματος των μαθητών είναι η σημαντικότητα του στόχου, η οποία φαίνεται να καθορίζει και να ρυθμίζει τις «ενδιάμεσες» μεταβλητές όπως η στάση, η πρόθεση και ο υποκειμενικός έλεγχος του μαθητή.
Εισηγητές: Χ. Τζορμπατζούδης, Μπαρκούκης
Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Πανελλήνιο Συνέδριο, Έρευνα για την ελληνική εκπαίδευση, 21-23 Σεπτεμβρίου 2000, Περιλήψεις Εισηγήσεων, Αθήνα 2000.
βλ. επίσης
|
