Β΄ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
Ενέργεια 3.2β «Έρευνα »
Τα ερευνητικά έργα της Ενέργειας 3.2β «Έρευνα» συγχρηματοδοτήθηκαν από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης), Β΄ ΚΠΣ (Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 1997-2000). Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας ανέλαβε την εποπτεία σαράντα οκτώ ερευνητικών έργων στο πλαίσιο της παραπάνω Ενέργειας. Υπεύθυνος της Ενέργειας 3.2β ήταν ο Kαθηγητής Μιχάλης Κασσωτάκης και Χειριστής ο Δρ. Βασίλης Σβολόπουλος.
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γεώργιος Τσαμασφύρος
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Αποτελεί γενική διαπίστωση ότι η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση καλείται σήμερα να υπηρετήσει μια σειρά από σπουδαιότατες κοινωνικές και παραγωγικές λειτουργίες στα πλαίσια του ραγδαία μεταβαλλόμενου χαρακτήρα της παραγωγής, της οικονομίας και της κοινωνίας.
Βασικός στόχος του έργου ήταν να ερευνηθούν το πλαίσιο και οι διαδικασίες πιστοποίησης αποκτούμενων γνώσεων μέσω των ενεργειών Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης (Σ.Ε.) καθώς και οι σχέσεις της Σ.Ε. με τις τάσεις της αγοράς εργασίας και το Εκπαιδευτικό Σύστημα (Προπτυχιακές - Μεταπτυχιακές Σπουδές). Παρακάτω γίνεται μια σύντομη αναφορά στις εργασίες που έγιναν στα πλαίσια του έργου.
α) Οι Ανάγκες της Αγοράς Εργασίας σε Διπλωματούχους Μηχανικούς
Καταγράφονται οι σημαντικότερες έρευνες-μελέτες που αφορούν στις τάσεις και στις ανάγκες της Αγοράς Εργασίας σε εξειδικευμένο δυναμικό Διπλωματούχων Μηχανικών κυρίως στην Ελλάδα.
Στις μελέτες αυτές διερευνάται και αποτυπώνεται η εξέλιξη της απασχόλησης των Διπλωματούχων Μηχανικών στην Ελλάδα και, σε ένα βαθμό, οι ανάγκες της αγοράς εργασίας σε εξειδικευμένο δυναμικό Διπλωματούχων Μηχανικών καθώς και οι ανάγκες των Διπλωματούχων Μηχανικών για Συμπληρωματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση.
Οι βασικοί παράμετροι που εξετάζονται είναι:
- Τα δημογραφικά και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των Διπλωματούχων Μηχανικών.
- Τα χαρακτηριστικά απασχόλησης των Διπλωματούχων Μηχανικών (απασχόληση, ετεροαπασχόληση, ανεργία).
- Τα χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας των μηχανικών και οι προοπτικές ζήτησης κατά κλάδο απασχόλησης.
- Η σχέση εκπαίδευσης και απασχόλησης.
- Η ανάγκη για συμπληρωματική εκπαίδευση-κατάρτιση και σε ποιές θεματικές ενότητες.
β) Η Άτυπη Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση
Στο κομμάτι αυτό του έργου γίνεται, καταρχήν, αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο και στη νομοθεσία που αφορούν στη δημιουργία, στον τρόπο λειτουργίας και στην αξιολόγηση των φορέων που προσφέρουν Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Επαγγελματική Κατάρτιση στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, καταγράφονται φορείς που προσφέρουν Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση (Σ.Ε.) σε Μηχανικούς στην Ελλάδα και μελετάται η θεματολογία των προγραμμάτων τους και ο τρόπος λειτουργίας τους. Τέλος, συγκεντρώνονται και παρουσιάζονται ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τη Σ.Ε. που προσφέρεται από πολυτεχνεία και φορείς της Ε.Ε., των Η.Π.Α. και του Καναδά.
γ) Μεθοδολογίες Εκπαίδευσης από Απόσταση
Ύστερα από μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας, γίνεται αναφορά στα διάφορα συστήματα εκπαίδευσης από απόσταση και στις μεθοδολογίες που εφαρμόζονται. Καθορίζεται ένα γενικό πλαίσιο βασικών παιδαγωγικών αρχών που πρέπει να ακολουθείται για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση τόσο του εκπαιδευτικού υλικού, όσο και του συστήματος εκπαίδευσης από απόσταση μέσα στο οποίο θα ενταχθεί. Συγκεκριμένα, αναφέρονται:
- οι Μεθοδολογίες Εκπαίδευσης από Απόσταση
- τα Υπάρχοντα συστήματα εκπαίδευσης από Απόσταση
- τα Εμπορικά Εκπαιδευτικά Περιβάλλοντα στην Εκπαίδευση από Απόσταση
δ) Κριτήρια Ελέγχου και Πιστοποίησης Ποιότητας της Παρεχόμενης Σ.Ε.
Διερευνάται το πλαίσιο αξιολόγησης των ενεργειών Σ.Ε. διπλωματούχων μηχανικών. Προτείνεται μια διαδικασία ελέγχου και πιστοποίησης ποιότητας των προγραμμάτων Σ.Ε. με βάση ένα αξιοκρατικό - αντικειμενικό σύστημα κριτηρίων για την οργάνωση - περιεχόμενο - εκπαιδευτική μεθοδολογία - διενέργεια και αξιολόγησή τους.
Η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται σε τρεις φάσεις του προγράμματος:
- Πριν την έναρξη της διεξαγωγής του. Στη προκαταρκτική αξιολόγηση εκτιμούνται και αξιολογούνται, πρώτον, οι ανάγκες που καλύπτει το πρόγραμμα, δεύτερον, οι στόχοι του προγράμματος και, τρίτον, ο σχεδιασμός του προγράμματος.
- Κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του. Στην αξιολόγηση κατά τη διάρκεια της εφαρμογής ενός προγραμμάτος κατάρτισης αξιολογούνται οι συνθήκες διεξαγωγής του και εκτιμάται η χρησιμότητα του και ο βαθμός επίτευξης των στόχων του.
- Μετά την ολοκλήρωσή του. Στην αξιολόγηση μετά την ολοκλήρωση ενός προγραμμάτος κατάρτισης εκτιμούνται τα αποτελέσματα του προγράμματος και η επίτευξη των στόχων του, τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα.
Ο ρόλος της μεθοδολογικής αξιολόγησης είναι τριπλός:
1. Να δώσει τη δυνατότητα ελέγχου και αποτίμησης της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων κατάρτισης σε σχέση με τους στόχους που αυτά έχουν θέσει.
2. Να εκτιμά την επίδρασή τους, τα άμεσα και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά τους.
3. Να εξασφαλίζει συνεχή ανατροφοδότηση σε όλες τις φάσεις του προγράμματος με σκοπό τη διαρκή βελτίωσή του.
ε) Κριτήρια και Μεθοδολογία Σύνδεσης Σ.Ε. και Εκπαιδευτικού Συστήματος
Η αντιμετώπιση του κεντρικού προβλήματος “Σ.Ε., πιστοποίηση ποιότητας και σύνδεσή της με το εκπαιδευτικό σύστημα” εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια επεξεργασίας και κυρίως εφαρμογής μιας σύγχρονης, αποτελεσματικής και κοινωνικά αποδεκτής, εκπαιδευτικής προοπτικής.
Βασικά στοιχεία αυτής της προοπτικής είναι:
- οι σημαντικές αλλαγές στο σύνολο της μαθησιακής διαδικασίας
- ο δυναμικός ανασχεδιασμός των προγραμμάτων σπουδών
- οι νέες μορφές διδασκαλίας, που αξιοποιούν τη σύγχρονη τεχνολογία (πολυμέσα, εξ αποστάσεως, τηλεκπαίδευση)
- οι ευκαιρίες δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Σήμερα με βάση τη διεθνή εμπειρία κυρίως αλλά και ορισμένες πρωτοβουλίες στη χώρα μας μπορούμε τολμηρά και αποφασιστικά να προχωρήσουμε σε ρυθμίσεις που θα υιοθετούν δοκιμασμένες και επιτυχείς πρακτικές σύνδεσης της Σ.Ε. με το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Για παράδειγμα:
- προχωρημένα μαθήματα των προπτυχιακών ή των μεταπτυχιακών σπουδών μπορούν να αποτελέσουν τη βάση προγραμμάτων Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης
- η ύπαρξη της Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης μπορεί να απαλλάξει τις προπτυχιακές σπουδές από περιττές εξειδικεύσεις.
στ) Μελέτη Μηχανισμού Παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας
Προτείνεται η ύπαρξη ενός Κλαδικού Παρατηρητηρίου Απασχόλησης Διπλωματούχων Μηχανικών με σκοπό τη παρακολούθηση των τάσεων της αγοράς εργασίας των διπλωματούχων μηχανικών και των αναγκών σε συμπληρωματική εκπαίδευση – κατάρτιση. Οι παράγοντες που καθιστούν αναγκαία την ίδρυση του Κλαδικού Παρατηρητηρίου είναι:
- η φύση του αντικειμένου το οποίο τίθεται στη διαδικασία παρακολούθησης, η αγορά εργασίας·
- η έλλειψη ολοκληρωμένων στατιστικών στοιχείων για την αγορά εργασίας των Διπλωματούχων Μηχανικών·
- η έλλειψη φορέα που συλλέγει και ενοποιεί τόσο τα υφιστάμενα δευτερογενή στοιχεία όσο και τα πρωτογενή στοιχεία για την αγορά εργασίας και τις ανάγκες σε συμπληρωματική εκπαίδευση/κατάρτιση των Διπλωματούχων Μηχανικών.
Ως δραστηριότητες του παρατηρητηρίου προσδιορίζονται οι παρακάτω:
- Η συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων και πληροφοριών που υπάρχουν για τους διπλωματούχους μηχανικούς, από τους υπάρχοντες φορείς σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Η διεξαγωγή έρευνας πεδίου σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. κάθε διετία) ώστε να γίνει δυνατή η συγκέντρωση πρωτογενών στοιχείων για την αγορά εργασίας των διπλωματούχων μηχανικών.
- Η προσπάθεια συστηματικής καταγραφής των κενών θέσεων εργασίας, όπως και προβλέψεις για τις τάσεις της μελλοντικής ζήτησης εργασίας για διπλωματούχους μηχανικούς.
- Η διεξαγωγή επιμέρους ερευνών δευτερογενών στοιχείων σε τακτά / μικρά χρονικά διαστήματα (π.χ. εξαμηνιαία) για συλλογή ποιοτικών στοιχείων.
- Καταγραφή ελλείψεων δεξιοτήτων από τις παρεχόμενες προπτυχιακές σπουδές που ζητούνται από την αγορά εργασίας που μπορούν να καλύπτονται από προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.
- Η καταγραφή και αξιολόγηση των προγραμμάτων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης όσον αφορά τη σχέση τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας (παρούσες ή μελλοντικές) και προγραμματισμός των αναγκών για Σ.Ε.
- Η διάχυση και διαχείριση της πληροφόρησης σχετικά με την αγορά εργασίας διπλωματούχων μηχανικών.
Εισηγητής: Βασ. Αθανασοπούλου
Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Πανελλήνιο Συνέδριο, Έρευνα για την ελληνική εκπαίδευση, 21-23 Σεπτεμβρίου 2000, Περιλήψεις Εισηγήσεων, Αθήνα 2000.
βλ. επίσης
|
