Η αφετηρία

Σκοπός του προγράμματος PISA είναι η παρακολούθηση σε σταθερή βάση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων των συμμετεχουσών χωρών με όρους επιδόσεων των μαθητών. Στη βάση ενός από κοινού διαμορφωμένου και διεθνώς αποδεκτού πλαισίου εργασίας οι συμμετέχουσες χώρες μπορούν να συγκρίνουν τις επιδόσεις των μαθητών τους με τις επιδόσεις των μαθητών άλλων χωρών. Με αυτόν τον τρόπο το PISA βοηθά κάθε χώρα όχι μόνο να κατανοεί, αλλά και να ενισχύει την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού της συστήματος και να μαθαίνει από τις πρακτικές άλλων χωρών. Οι εργασίες για τον σχεδιασμό του προγράμματος ξεκίνησαν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και η επίσημη έναρξη έγινε το 1997.

Τι είναι το PISA; 

Το Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών - PISA (Programme for International Student Assessment) του ΟΟΣΑ είναι μια διεθνής έρευνα που διεξάγεται στο χώρο της εκπαίδευσης ανά τακτά χρονικά διαστήματα από το 2000 μέχρι σήμερα. Είναι αποτέλεσμα συνεργασίας των χωρών μελών του ΟΟΣΑ και της Διεύθυνσης Εκ­παί­δευ­σης του ΟΟΣΑ.

Σε ποιους απευθύνεται;

Απευθύνεται σε 15χρονους μαθητές, που βρίσκονται στο τέλος της υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης.

Τι αξιολογεί;

Αξιολογεί πόσο καλά είναι προετοιμασμένοι οι μαθητές να αξιοποιούν γνώσεις και δεξιότητες για να αντιμετωπίζουν ζητήματα της καθημερινής ζωής. Να έχουν δηλαδή δια βίου πρόσβαση στη γνώση και να μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα στην πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή του τόπου τους. Για το σκοπό αυτό εξετάζει τις επιδόσεις των μαθητών σε βασικές γνωστικές περιοχές, όπως η Κατανόηση Κειμένου, τα Μαθηματικά και οι Φυσικές Επι­στήμες.

Πέραν της αξιολόγησης των γνώσεων και δεξιοτήτων των μαθητών στα τρία αντικείμενα, το PISA συλλέγει πλη­ρο­φορίες και για τους ίδιους τους μαθητές, τα σχολεία τους και τα εκπαιδευτικά συστήματα των συμμετεχουσών χωρών, προκειμένου να διερευνηθούν παράγοντες, που σχετίζονται με τις επιδόσεις των 15χρονων μαθητών τόσο εντός των χωρών καθαυτών, όσο και σε σύγκριση με τις άλλες συμμετέχουσες χώρες.

Κάθε πότε διεξάγεται;

Η έρευνα γίνεται κάθε τρία χρόνια. Σε κάθε φάση υλοποίησής της ένα  από τα τρία αντικείμενα ορίζεται ως βασικό αντικείμενο έρευνας και εξετάζεται λεπτομερώς, ενώ τα άλλα δυο εξετάζονται σε μικρότερη έκταση. Με την ολοκλήρωση τριών φάσεων της έρευνας, οπότε και τα τρία αντικείμενα έχουν εξεταστεί λεπτομερώς, συμπληρώνεται ένας κύκλος.

Πόσες χώρες συμμετέχουν;

Μέχρι το 2009 έχουν συμμετάσχει στο PISA περισσότερες από 70 χώρες συνολικά, που είναι χώρες μέλη του ΟΟΣΑ αλλά και χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Πιο συγκεκριμένα, στο:

·      PISA 2000 συμμετείχαν 32 χώρες (εκ των οποίων 28 μέλη του ΟΟΣΑ).

·      PISA 2003 συμμετείχαν 41 χώρες (εκ των οποίων 30 μέλη του ΟΟΣΑ).

·      PISA 2006 συμμετείχαν 57 χώρες (εκ των οποίων 30 μέλη του ΟΟΣΑ).

·      PISA 2009 συμμετείχαν 65 χώρες (εκ των οποίων 34 μέλη του ΟΟΣΑ).

[Στο PISA 2009 συμμετείχαν, πέραν των 65 χωρών, και 10 επιπλέον συνεργαζόμενες χώρες τα αποτελέσματα των οποίων θα ανακοινωθούν το Δεκέμβριο του 2011]

Πώς αποτιμά το PISA τις γνώσεις και τις δεξιότητες των μαθητών;

Οι μαθητές που συμμετέχουν στο PISA συμπληρώνουν ένα φυλλάδιο που περιλαμβάνει θέματα και ερωτήσεις και από τα τρία γνωστικά αντικείμενα. Στα θέματα αυτά υπάρχει ένα υποσύνολο κοινών θεμάτων, που αποτελούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ των φάσεων του προ­γράμματος και επιτρέπουν τη σύγκριση των αποτελεσμάτων.  

Απαντούν επίσης ένα σύντομο ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις που αφορούν στον ίδιο τον μαθητή, την οικογένειά του, καθώς και τη στάση του απέναντι στη μάθηση και το κύριο αντικείμενο αξιολόγησης της έρευνας. Με αυτόν τον τρόπο αντλούνται πληροφορίες για τη συσχέτιση της επίδοσης των μαθητών με ατομικά ή οικογενειακά χα­­ρα­κτηριστικά, καθώς και με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως η μετανάστευση, το φύλο, το μορφωτικό επί­πεδο των γονέων, το οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον του σχολείου κ.ά.

Υπάρχει ακόμη ένα ερωτηματολόγιο για τους διευθυντές που περιέχει ερωτήσεις για το μέγεθος και τον τύπο του σχολείου, την πολιτική υποδοχής και κατάταξης των μαθητών του, αλλά και τη διαχείριση σε επίπεδο προϋπολο­γι­σμού και εκπαιδευτικών πόρων. Οι πληροφορίες που συλλέγονται μπορούν να συσχετισθούν με τις επι­δό­σεις των μαθητών και να συναχθούν συμπεράσματα.